093.227.7953
ipertap.edu@gmail.com20 câu hỏi giáo viên thường hỏi về tự kỷ
Những câu hỏi phản ánh chính xác khó khăn thực tế của giáo viên trong quá trình dạy trẻ tự kỷ.
Và câu trả lời của ThS. Thúy đều hướng đến 3 nguyên tắc:
Hiểu trẻ
Tôn trọng sự khác biệt của trẻ
Dạy dựa trên khoa học – dữ liệu – nhu cầu thực tế
Giáo viên không chỉ là người dạy, mà còn là người đồng hành, người phiên dịch thế giới cho trẻ.
20 CÂU HỎI DÀNH CHO GIÁO VIÊN
1. “Làm thế nào phân biệt trẻ tự kỷ ít nói và trẻ chậm nói đơn thuần trong lớp học?”
ThS. Thúy:
“Hãy nhìn vào giao tiếp và tương tác, không nhìn vào số từ. Trẻ chậm nói vẫn muốn giao tiếp. Trẻ tự kỷ thì thường tránh giao tiếp hoặc không biết cách giao tiếp.”
2. “Nếu trẻ không hợp tác trong buổi học, giáo viên nên làm gì trước?”
ThS. Thúy:
“Đừng dạy tiếp. Phải đánh giá nguyên nhân: cảm giác? quá tải? không hiểu yêu cầu? thiếu động lực? Chỉ khi xác định ‘vì sao’, giáo viên mới đưa ra ‘làm thế nào’.”
3. “Khi trẻ không chú ý, có nên tăng cường độ lời nhắc?”
ThS. Thúy:
“Không. Nhắc nhiều chỉ khiến trẻ phụ thuộc. Hãy tối giản lời nói, tăng hỗ trợ trực quan hoặc thay đổi cách dạy để phù hợp ngưỡng chú ý của trẻ.”
4. “NAP? Nổi cáu? Bùng nổ? Trẻ đang muốn gì?”
ThS. Thúy:
“Không phải trẻ ‘ngang’ mà trẻ không có kỹ năng để giải quyết tình huống. Giáo viên cần tìm chức năng hành vi: tránh né? thu hút chú ý? tìm cảm giác? đòi đồ?”
5. “Khi nào nên dùng PECS và khi nào nên chuyển sang ngôn ngữ nói?”
ThS. Thúy:
“PECS được dùng khi trẻ chưa biết giao tiếp. Khi trẻ đã có chú ý chung, bắt chước âm thanh và biết trao đổi chủ động, ta mới nâng dần mục tiêu nói.”
6. “Giáo viên có nên ép trẻ nhìn mắt khi giao tiếp?”
ThS. Thúy:
“Tuyệt đối không ép. Hãy khuyến khích trẻ nhìn vào mặt người giao tiếp trong ngưỡng tự nhiên. Ép buộc chỉ làm trẻ tăng lo âu.”
7. “Trẻ chỉ thích chơi một kiểu đồ chơi, làm sao mở rộng?”
ThS. Thúy:
“Đừng tước đồ trẻ thích. Hãy dùng đúng sở thích đó để dạy các kỹ năng khác: luân phiên – chờ đợi – gọi tên – yêu cầu – mô phỏng. Mở rộng phải đến từ hứng thú của trẻ.”
8. “Tại sao trẻ tự kỷ hay học thuộc máy móc nhưng lại khó áp dụng thực tế?”
ThS. Thúy:
“Vì trẻ thiếu kỹ năng khái quát hóa. Giáo viên cần dạy cùng một kỹ năng trong nhiều bối cảnh – người – vật liệu khác nhau.”
9. “Điều gì quan trọng hơn: tăng giờ học hay nâng chất lượng giờ học?”
ThS. Thúy:
“Nâng chất lượng. Một giờ học chất lượng cao tốt hơn ba giờ lặp lại vô nghĩa.”
10. "Trẻ có hành vi tự kích thích, giáo viên có nên ngăn hoàn toàn không?”
ThS. Thúy:
“Không thể và không nên ngăn hoàn toàn. Hãy quan sát chức năng cảm giác. Chỉ can thiệp khi hành vi cản trở học hoặc khiến trẻ mất an toàn.”
11. “Tại sao nhiều trẻ biết nói từ đơn nhưng mãi không ghép câu?”
ThS. Thúy:
“Vì trẻ thiếu động lực giao tiếp và thiếu tương tác xã hội. Trước khi dạy câu, phải dạy trẻ giao tiếp chủ động, luân phiên, chú ý chung.”
12. “Giáo viên có nên dạy chữ, số cho trẻ 2–4 tuổi không?”
ThS. Thúy:
“Không nên đặt ưu tiên. Chữ và số sẽ tự học được khi giao tiếp – xã hội – cảm xúc – chơi được xây vững. Đừng biến trẻ thành cái máy ghi nhớ.”
13. “Làm sao biết mục tiêu đưa ra có phù hợp với trẻ?”
ThS. Thúy:
“Mục tiêu phải đo được, thực tế, vừa sức và mang tính chức năng. Nếu mục tiêu không giúp trẻ sống dễ hơn – học dễ hơn – giao tiếp tốt hơn, thì mục tiêu đó vô nghĩa.”
14. “Trẻ khó chuyển hoạt động, phải làm gì?”
ThS. Thúy:
“Chuẩn bị trước bằng: báo trước – hình ảnh – đồng hồ đếm ngược – chuyển bằng vật yêu thích. Chuyển hoạt động là một kỹ năng cần dạy, không thể mong trẻ tự biết.”
15. “Vì sao trẻ dễ kích động trong lớp dù ở nhà lại bình thường?”
ThS. Thúy:
“Do quá tải cảm giác hoặc thiếu kỹ năng thích nghi môi trường. Giáo viên cần giảm kích thích: tiếng ồn, ánh sáng, số trẻ trong lớp, vật liệu quá phức tạp.”
16. “Giáo viên mới dễ mắc lỗi gì nhất?”
ThS. Thúy:
“Nói quá nhiều, nhắc quá nhiều, dạy quá lâu, đặt quá nhiều mục tiêu cùng lúc, và không ghi dữ liệu. Dữ liệu là thứ quyết định hiệu quả can thiệp.”
17. “Điều quan trọng nhất khi dạy trẻ tự kỷ là gì?”
ThS. Thúy:
“Tôn trọng tốc độ phát triển của trẻ. Đừng biến lớp học thành nơi ép con làm theo ý mình. Hãy dạy theo cách trẻ học, không phải theo cách giáo viên quen.”
18. “Nếu trẻ chỉ thích một giáo viên mà từ chối người khác thì sao?”
ThS. Thúy:
“Phải dạy trẻ đa dạng hóa người giao tiếp. Tăng tính linh hoạt bằng cách chuyển giao dần dần, dùng hoạt động trẻ thích để tạo trải nghiệm tích cực với giáo viên mới.”
19. “Có cần tham gia nhiều phương pháp cùng lúc không?”
ThS. Thúy:
“Không. Chỉ cần một phương pháp nhất quán, khoa học và phù hợp. Sự hỗn độn trong can thiệp chỉ làm trẻ rối hơn.”
20. “Giáo viên làm thế nào để không kiệt sức khi dạy trẻ tự kỷ?”
ThS. Thúy:
“Hãy làm việc theo nhóm, chia ca hợp lý, báo cáo khó khăn kịp thời, và đặt ranh giới cảm xúc lành mạnh. Giáo viên khỏe thì trẻ mới tiến bộ được.”
