1. “Làm sao biết con tôi có phải tự kỷ hay chỉ chậm nói?”

ThS. Thúy trả lời:
“Chậm nói chỉ ảnh hưởng đến ngôn ngữ, còn tự kỷ ảnh hưởng đến giao tiếp, tương tác xã hội và hành vi. Nếu trẻ không chỉ tay, không giao tiếp chủ động, ít tương tác, không đáp lại khi gọi tên – thì khả năng tự kỷ cao hơn. Chẩn đoán sớm sẽ chính xác hơn là chờ đợi.”

1. “Làm sao biết con tôi có phải tự kỷ hay chỉ chậm nói?”

ThS. Thúy trả lời:
“Chậm nói chỉ ảnh hưởng đến ngôn ngữ, còn tự kỷ ảnh hưởng đến giao tiếp, tương tác xã hội và hành vi. Nếu trẻ không chỉ tay, không giao tiếp chủ động, ít tương tác, không đáp lại khi gọi tên – thì khả năng tự kỷ cao hơn. Chẩn đoán sớm sẽ chính xác hơn là chờ đợi.”

 

2. “Con tôi 2 tuổi chưa nói từ nào, có phải chắc chắn là tự kỷ không?”

ThS. Thúy:
“Không phải mọi trẻ chậm nói đều là tự kỷ, nhưng mọi trẻ tự kỷ đều có vấn đề về giao tiếp. Không nói là dấu hiệu, nhưng phải xem trẻ có tương tác, bắt chước, nhìn theo khi chỉ tay hay không.”

 

3. “Có cách nào chữa khỏi tự kỷ không?”

ThS. Thúy:
“Không có chuyện ‘chữa khỏi’, nhưng có can thiệp đúng giúp trẻ tiến bộ vượt trội, hòa nhập tốt, có thể học đại học hoặc đi làm. Mục tiêu không phải chữa khỏi mà là tối ưu khả năng của trẻ.”

 

4. “Tự kỷ có phải do bố mẹ nuôi dạy sai không?”

ThS. Thúy:
“Không. Tự kỷ là rối loạn phát triển thần kinh, không phải lỗi của ai. Điều quan trọng là bố mẹ hiểu đúng và đồng hành sớm.”

 

5. “Con tôi ít nhìn vào mắt, như vậy có phải tự kỷ không?”

ThS. Thúy:
“Không nhìn mắt là một trong nhiều dấu hiệu. Nếu kèm theo ít tương tác, không chỉ tay, không thích chơi với người khác thì cần đánh giá càng sớm càng tốt.”

 

6. “Nếu con tự kỷ, có nên đi can thiệp sớm khi còn nhỏ như 18–24 tháng không?”

ThS. Thúy:
“Càng sớm càng tốt. 1–3 tuổi là thời điểm vàng của não bộ. Trẻ nhỏ thay đổi nhanh hơn và học tự nhiên hơn.”

 

7. “Con tôi thuộc chữ cái và số rất giỏi. Như vậy có phải cháu không bị tự kỷ?”

ThS. Thúy:
“Không. Thuộc chữ – số không phản ánh kỹ năng giao tiếp. Nhiều trẻ tự kỷ có khả năng ghi nhớ cực tốt nhưng vẫn không biết tương tác xã hội.”

 

8. “Con hay xoay đồ, nhìn góc mắt, đi kiễng chân… đó có phải dấu hiệu tự kỷ không?”

ThS. Thúy:
“Đó là hành vi tự kích thích cảm giác – một dấu hiệu thường gặp ở trẻ tự kỷ. Không phải lúc nào cũng nghiêm trọng nhưng cần đánh giá kèm theo các dấu hiệu khác.”

 

9. “Có phải cứ nói nhiều với con thì con sẽ nhanh biết nói?”

ThS. Thúy:
“Nói nhiều mà trẻ không hiểu – không tương tác – không chú ý thì không hiệu quả. Trẻ cần học giao tiếp, không chỉ học âm thanh.”

 

10. “Con 3 tuổi chưa nói nhưng hiểu hết, có phải tự kỷ không?”

ThS. Thúy:
“Nếu trẻ hiểu tốt, tương tác tốt, chỉ tay tốt thì khả năng tự kỷ thấp. Nhưng nếu trẻ chỉ hiểu theo thói quen, ít giao tiếp thì vẫn cần đánh giá chuyên sâu.”

 

11. “Can thiệp ABA có làm con thành ‘máy móc’ không?”

ThS. Thúy:
“ABA hiện đại không ép buộc, không dạy như cái máy. ABA là khoa học giúp trẻ học kỹ năng tự nhiên, có động lực và có tính cá nhân hóa.”

 

12. “Can thiệp bao lâu thì con tiến bộ?”

ThS. Thúy:
“Tùy mức độ và sự phối hợp của gia đình. Có trẻ tiến bộ sau 3 tháng, có trẻ mất 1–2 năm. Quan trọng nhất là sự ổn định và chất lượng can thiệp, không phải số giờ.”

 

13. “Tự kỷ có di truyền không?”

ThS. Thúy:
“Có yếu tố di truyền, nhưng không phải di truyền kiểu đơn giản. Đây là sự kết hợp của gen – môi trường – sự phát triển thần kinh.”

 

14. “Con tôi không chơi với bạn mà chỉ chơi một mình, có bất thường không?”

ThS. Thúy:
“Tùy mức độ. Trẻ 2–3 tuổi thường bắt đầu chơi song song. Nếu trẻ hoàn toàn không quan tâm người khác, đó là dấu hiệu cần theo dõi.”

 

15. “Tự kỷ nhẹ có cần can thiệp không?”

ThS. Thúy:
“Càng nhẹ càng cần can thiệp sớm để tránh ‘mất cơ hội vàng’. Tự kỷ nhẹ không tự hết. Nếu bỏ qua, khó khăn sẽ bộc lộ mạnh ở tuổi tiểu học.”

 

16. “Có thể tự dạy con ở nhà thay vì đến trung tâm không?”

ThS. Thúy:
“Phụ huynh có thể và cần dạy con ở nhà, nhưng vẫn nên có chuyên gia xây dựng chương trình, đánh giá tiến trình và hướng dẫn phụ huynh đúng cách.”

 

17. “Điều gì quan trọng nhất trong can thiệp sớm?”

ThS. Thúy:
“Giao tiếp – tương tác – điều hòa cảm giác là ba trụ cột quan trọng nhất. Những thứ khác như chữ cái, số đếm là mục tiêu phụ.”

 

18. “Tự kỷ có khỏi khi lớn lên không?”

ThS. Thúy:
“Tự kỷ không ‘biến mất’. Nhưng trẻ có thể trở nên rất độc lập, học tốt, hòa nhập tốt nếu được hỗ trợ đúng.”

 

19. “Có phải tự kỷ là do dùng điện thoại quá sớm?”

ThS. Thúy:
“Điện thoại không gây tự kỷ, nhưng dùng nhiều làm nặng hơn các triệu chứng: giảm giao tiếp, giảm tương tác, tăng hành vi lặp lại.”

 

20. “Nếu tôi phát hiện con có dấu hiệu tự kỷ thì bước đầu tiên cần làm gì?”

ThS. Thúy:
“Đừng hoảng loạn. Hãy đưa trẻ đi đánh giá bởi chuyên gia, bắt đầu can thiệp sớm, giảm điện thoại, tăng tương tác, và đồng hành từng bước với con.”